Hartversterker voor alle vrouwen

HARTVERSTERKER VOOR ALLE VROUWEN

Fenomenale vrouw

Mooie vrouwen vragen zich af wat mijn geheim is
Ik ben niet knap en zie er niet uit als een mannequin
Maar als ik een tip van de sluier licht
Denken ze dat ik leugens vertel.

Ik zeg,
Het is in de kracht van mijn armen
De volheid van mijn heupen,
Mijn schrijdende tred,
De vorm van mijn lippen.

Ik ben een vrouw
Fenomenaal
’n Fenomenale vrouw,
Dat ben ik.

Ik kom in een kamer
Zo ontspannen als maar kan,
En aan een man,
De kerels staan
En gapen mij aan.
Dan zwermen ze rond mij,
Als honingbijen.

Ik zeg,
Het is in het vuur van mijn ogen
En mijn schitterende tanden,
De swing van mijn leest,
En mijn dartele voeten.

Ik ben een vrouw
Fenomenaal
’n Fenomenale vrouw,
Dat ben ik.

Mannen hebben zich afgevraagd
Wat ze in mij zien.
Ze doen hun best
Maar hebben geen voeling
Met mijn innerlijk mysterie.
Als ik mij dan blootgeef,
Dan zien ze het nog niet.

Ik zeg,
Het is in de boog van mijn rug,
De zon van mijn glimlach,
Het deinen van mijn borsten,
De gratie van mijn stijl.

Ik ben een vrouw
Fenomenaal
’n Fenomenale vrouw,
Dat ben ik.

Nu zul jij begrijpen
Waarom ik mijn hoofd niet buig.
Ik ben geen druktemaker
en verhef mijn stem niet.
Als je mij ziet voorbijgaan
Dan zal het je verheugen.

Ik zeg,
Het zit hem in mijn ferme tred,
De wrong van mijn haar,
De palm van mijn hand,
Het soelaas dat ik schenk,

Omdat ik een vrouw ben
Ik ben een vrouw
Fenomenaal
’n Fenomenale vrouw,
Dat ben ik.

Maya Angelou
Vert. Lepus, zie http://users.telenet.be/gaston.d.haese/phenomenal_woman.html

https://www.youtube.com/watch?v=VeFfhH83_RE


Last van een beperkende bubbel-blik? Lees Confrontaties

Literaire zelfzorg
Last van een beperkende bubbel-blik? Lees Confrontaties van Simone Atangana Bekono

We leven in gepolariseerde tijden, waarin velen zich in hun eigen groep en hun eigen gelijk verliezen en steeds minder van andere mensen en andere meningen willen weten. De jaren waarin ‘Love & Peace’ en het idee van internationale solidariteit hoogtij vierden, voelen verder weg dan ooit. Ook hier in het ooit zo tolerant en gezellig gevonden Nederland. Een tijdje nog leek het totale onbegrip tussen verschillende kampen vooral iets van ‘over de oceaan’, maar inmiddels klotst het ook hier tegen de plinten. Bij tal van onderwerpen staan de verhoudingen binnen de kortste keren op scherp. We hebben collectief last van korte lontjes en van een nogal beperkte bubbel-blik. 

Ziektebeeld

Betrap jij jezelf ook steeds vaker op een ongenuanceerde mening? Loop je regelmatig rood aan wanneer iemand heel anders over zaken blijkt te denken dan jij? Bespeur je bij jezelf een toenemende voorkeur om je onder gelijkgestemden te begeven? Dan heeft het onverdraagzaamheidsvirus ook jou te pakken. Tijd om je eigen, genuanceerde zelf te hervinden en uit je bubbel te stappen met een boek. Er bestaat empirisch onderzoek dat aantoonde dat je door het lezen van romans je empathische vermogens traint, al werd de representativiteit daarvan ook weer betwist. Maar spijkerhard bewijs of niet: zeker is dat een roman de mogelijkheid biedt om eens door de ogen van iemand met een heel ander leven dan het jouwe naar de wereld te kijken.

Literaire medicatie

Lees bijvoorbeeld Confrontaties van Simone Atangana Bekono en verblijf een aantal maanden samen met hoofdpersoon Salomé Atabong in een jeugdgevangenis. De dagen zijn er eentonig en duren er lang. De sleur wordt enkel doorbroken door de therapeutische sessies van een voormalige tv-persoonlijkheid en door onderlinge ruzies. Hoe Salomé in de gevangenis terechtgekomen is, wordt langzaam duidelijk. De directe reden weten we al gauw: dat is haar ernstige mishandeling van twee klasgenoten. Maar Salomé’s verhaal blijkt vele malen complexer. Want ja, ze heeft een opvliegend karakter en het klopt dat ze haar woedeaanvallen soms niet in de hand heeft. Maar Bekono durft de vraag op te werpen hoe dat zo gekomen is. Door te beschrijven wat je als jonge zwarte vrouw in Nederland zoal meemaakt. Door invoelbaar te maken wat het met je doet als je dagelijks meer en minder goedbedoelde opmerkingen over je zogenaamde anders-zijn te horen krijgt. Door te laten zien hoe het is als je er steeds net niet bij hoort. Dit indringende boek grijpt je bij de kladden, doet je weer beseffen dat iedereen een eigen verhaal heeft dat vele lagen kent, en hamert erin dat een simpel oordeel dus niet voldoet. Hoe waardevol in tijden van exploderende polarisatie!

Om de saamhorigheid verder te stimuleren, raden we je aan om nog enige tijd na het uitlezen van Confrontaties dagelijks het gedicht ‘We zouden kunnen gaan zitten’ van de Vlaamse dichter Sylvie Marie in te nemen. De eerste twee strofen:

we zouden kunnen gaan zitten
in een koffiekopje.

je weet wel,
een klassiek,
met schuine wanden,
zodat we telkens naar elkaar toe schuiven.

Zie voor het hele gedicht: www.sylviemarie.be (of schaf de Plint-poster met dit gedicht aan).

 

Noot: Dit zelfzorgrecept is een bewerking van het recept dat eerder dit jaar verscheen in onze vaste boekencolumn in het Zorginstituut Magazine.


Last van moedeloosheid? Lees wat helpt

Literaire zelfzorg
Last van moedeloosheid? Lees wat helpt

Er is zoveel gaande in de wereld dat het nauwelijks meer is bij te benen. De coronacrisis is nog maar net een beetje onder controle of er breekt in Oekraïne een vreselijke oorlog uit. Steden liggen in puin. Miljoenen mensen zijn op drift in Europa. Wereldwijd stijgen energie- en voedselprijzen en er wordt gevreesd voor schaarste. Ondertussen verschijnt het ene alarmerende klimaatrapport na het andere…. Geen wonder dat veel mensen zich moedeloos en machteloos voelen.

Dat het ook op diepste dieptepunten mogelijk is om schoonheid te blijven zien en menselijkheid te ervaren en daaruit hoop te putten, leert Etty Hillesum ons in de dagboeken en brieven die ze tussen 1941 en 1943 schreef. Wat een levenskunst. Het kan ook nu een inspiratiebron zijn. Een van de dagboekfragmenten van Hillesum:

20 juli [1942]. Maandagavond half 10.

Mijn God, dit tijdperk is te hard voor broze mensen als ik ben. Ik weet ook, dat er hierna weer een ander tijdperk komen zal, dat humanistisch zijn zal. Ik wil zo graag blijven leven om al de menselijkheid, die ik in me bewaar, ondanks alles, wat ik dagelijks meemaak, over te dragen in dat nieuwe tijdperk. Dat is ook het enige, waardoor wij de nieuwe tijd kunnen voorbereiden, door haar nu al in ons voor te bereiden. En ergens ben ik zó licht vanbinnen, zo zonder enige verbittering en heb zoveel kracht en liefde in me. Ik wil zo graag blijven leven om de nieuwe tijd te helpen voorbereiden en om dat onverwoestbare in mij behouden over te dragen naar de nieuwe tijd, die zeker zal komen, ze groeit immers al in mij, iedere dag, ik voel het toch?

Heb je instant troost nodig? Wend je dan tot de Vlaamse dichter Stijn Paepe. Hij schreef het bemoedigende gedicht ‘Wat helpt’. Een stukje daaruit:

[…]

Als dansen helpt, is er muziek.
Als breien helpt, dan hou je steek.
Als boos zijn helpt, geef ik kritiek.
Als bakken helpt, let there be cake.
Als yoga helpt, wees fluks en zen.
Als slapen helpt, stop ik je in.
Als schrijven helpt, scherp dan je pen.
Als poetsen helpt, welaan: begin!

Je voelt je murw en overstelpt
en snakt naar stranden, wit geschelpt...
Hou vol. Vat moed. Want het komt goed.
Doe ondertussen maar
wat helpt.

Het hele gedicht kun je hier lezen en beluisteren: 'Wat helpt': dichter Stijn De Paepe geeft de natie moed | Radio 1

Meer literaire zelfhulp vind je hier: Zelfzorghoek - Culturele Apotheek


Bibliotherapie: Last van slapeloze nachten?

SLAPELOZE NACHTEN? LAAT je MEEVOEREN DOOR HARUKI MURAKAMI

Lijd je wel eens aan slapeloosheid? En dan bedoelen we niet dat je door stress of zorgen, of teveel drank wel eens een nacht niet goed slaapt. Nee, we bedoelen de slapeloosheid die veroorzaakt wordt door de aantrekkingskracht van de nacht, of de rust van de slapende wereld. Die langdurige slapeloosheid die verslavend werkt, omdat de gemoedstoestand waarin je dan terecht komt ook een prettige roes blijkt.

Ben je zo’n nachtelijke danser of denker? Dan raden we je aan om de eerstvolgende nacht dat je weer de slaap niet kunt vatten, een flinke kop sterke koffie te zetten en het boek Slaap van de populaire Japanse schrijver Haruki Murakami tot je te nemen.

Het is het verhaal van een jonge vrouw die al zeventien nachten niet heeft geslapen. Toch is ze niet moe. Dat verbaast haar eerst: dat ze volledig normaal kan functioneren zonder slaap. Maar na een tijdje accepteert ze de nieuwe situatie en doet er haar voordeel mee. Want het stelt haar in staat om  - als iedereen naar bed is - een heel ander leven te leiden dan overdag. In de nacht kan ze bijvoorbeeld eindelijk eens in alle rust een boek lezen. En ze gaat op pad: rondjes rijden met de auto, ergens een kop koffie drinken. Steeds vaker zoekt ze onherbergzame plekken in de stad op, totdat het gierend uit de hand loopt…

In Murakami’s boek is slapeloosheid zo op het eerste gezicht geen probleem, maar een uitlaatklep om te ontsnappen aan de sleur van het huisvrouwenbestaan van overdag. Terwijl elke dag hetzelfde patroon kent, biedt iedere nacht een nieuw avontuur. En dat avontuur verandert uiteindelijk ook het leven overdag. Dat maakt het boek tegelijkertijd verontrustend. Slaapt de vrouw echt nachtenlang niet? Is ze langzaam gek aan het worden? En zo ja, komt dat dan doordat ze niet slaapt, of door de sleur?

Slaap zal je niet van je slapeloosheid afhelpen. Maar het biedt herkenning, reflectie en gewoon een spannend verhaal om de nacht door te komen. Met minder dan 100 pagina’s is het perfect leesvoer voor een doorwaakte nacht, eventueel twee keer in te nemen.

En als je dan de hallucinerende illustraties in deze uitgave van het boek eens goed in je opneemt, kan het zijn dat je tegen de ochtend voldaan wegdroomt bij de mogelijkheden die de nacht te bieden heeft en wie weet misschien zelfs in slaap valt.

Slaap - Haruki Murakami
Atlas-Contact, 2011

 


Last van reisbedenkingen? Lees Marjoleine de Vos en Geoff Dyer

LITERAIRE ZELFZORG
Last van reisbedenkingen? Lees Marjoleine de Vos en Geoff Dyer

Vraag je je ook weleens af waarom iedereen dat aldoor maar wil: Nederland uit, de wereld in? Helemaal nu steeds meer duidelijk wordt hoezeer de geëxplodeerde westerse reislust de aarde naar z’n grootje helpt? Welkom bij het groeiende leger van lijders aan reisbedenkingen!

Misschien heb je tot je eigen toenemende schaamte zelf last van reisdwang, en kan je telkens niet wachten tot je een volgend vakantieplan kan smeden dat jou naar een buitenland voert, of het nou een dichtbij buurland of een meer exotische bestemming ver weg is. Of ben je die persoon die achterblijft terwijl anderen uitvliegen, meewarig zwaaiend vanachter die prachtige geraniums van je, in de heerlijke koelte en stilte van je eigen balkon, je superieur voelend aan die reisverslaafden?

In beide gevallen is inname van een literair medicijn raadzaam, omdat dit typisch zo’n kwestie is waarbij het makkelijk is in extremen te vervallen: rücksichtslos onmatig blijven reizen of iedereen verketteren die nog in een auto of vliegtuig durft te stappen.

 

Ver weg is dichtbij

Warm jezelf eerst op met ‘Ver weg is dichtbij’, een verhaal van Joke van Leeuwen uit haar bundel Twee beleefde dieven. Een oude vrouw besluit met een loep op reis te gaan in haar eigen huis.
Ze dacht: de mensen willen steeds verder reizen, van het gewone vandaan, omdat ze denken dat het dan mooier wordt. Maar misschien kun je ook almaar dichterbij reizen, van het gewone vandaan, en misschien kun je dan ook denken dat het mooier wordt.
Duik met deze oude vrouw het labyrint van de bloemkool op de keukentafel in, en de jungle van de kamerplanten, en reis zo al lezend het domein van de verbeelding tegemoet.

 

Je keek te ver

Kies dan als nieuwe-bestemmingen-verslaafde voor Je keek te ver van Marjoleine de Vos. In dit prachtige boekwerkje, uit de heerlijke serie miniwandelnovelles Terloops, neemt De Vos je mee op haar dagelijkse wandeling over het Noord-Groningse platteland, zo ergens tussen Loppersum en Roodeschool. Kijk met haar naar alles wat er altijd is, zoals schuren, paden, kerkjes aan de horizon, en naar wat veranderlijk is, zoals de hoogte van het groen, de kleur van de aarde en de lucht, het soort landbouwvoertuigen op de akkers. Voel hoe vertrouwdheid verrassing niet in de weg hoeft te staan. Sterker nog: snap dat je meer gaat zien naarmate je ergens meer thuis bent of vaker komt, en dat het avontuur voor het oprapen ligt, als je maar niet vergeet om aandachtig te zijn. Na lezing van dit boekje heb je misschien wel een tijdje genoeg aan je eigen land, provincie, stad, wijk, dorp of straat.

 

 

Jeff in Venetië, de dood in Varanasi

Ben jij van de ‘thuisblijven-is-het-nieuwe-tof’-school? Hou jij het vol overtuiging bij je eigen straat, dorp, wijk, stad, provincie, land? Toe te juichen waar het gaat om het verminderen van je ecologische voetafdruk (als je je niet overhoop gaat barbecueën in je achtertuin), maar het gevaar van een beperkende bubbelblik ligt op de loer. Lees of beweeg jezelf toch af en toe de grens over, is ons advies, want dat schudt het denken en de verbeelding op. Neem bijvoorbeeld het zinsbegoochelende en droogkomische Jeff in Venetië, de dood in Varanasi van Geoff Dyer tot je! Reis met de overwerkte journalist Jeff Atman eerst mee naar Biënnale van Venetië, en dompel je met hem onder in deze niet te bevatten stad en het verlangen naar een ander leven dat zij oproept. Verplaats je dan met deze zelfde journalist naar India, naar de verbijsterende chaos aan mensen, dieren, kleuren en (rottende) geuren aan de oever van de Ganges. In Varanasi, een van de belangrijkste pelgrimsoorden van het hindoeïsme, verdwijnen al Jeffs zekere waarheden als sneeuw voor de zon. Laaf je aan de caleidoscopische explosie van ervaringen waar jij als lezer getuige van bent. Dit maak je alleen maar mee als bereid bent fysieke of denkbeeldige grenzen over te steken.

 

Joke van Leeuwen
Twee beleefde dieven
Querido, 1996

Marjoleine de Vos
Je keek te ver
Van Oorschot Terloops, 2020

Geoff Dyer
Jeff in Venetie, de dood in Varanasi
Agathon, 2014

 


Last van stadsmoeheid? Bezin je op een verhuizing naar het platteland met Juli Zeh

LITERAIRE ZELFZORG
Last van stadsmoeheid? Bezin je op een verhuizing naar het platteland met Juli Zeh

Als de corona-pandemie ons iets duidelijk heeft gemaakt dan is het wel hoe belangrijk groen om ons heen is. En masse trokken we de natuurgebieden in (waar het bijkans zo druk werd dat het alsnog leek alsof je je in de Rotterdamse koopgoot bevond). Het vele thuiswerken maakte ons ontvankelijk voor alles wat groeit en bloeit en vliegt in onze eigen directe omgeving. En de vakantie in eigen land toonde ons de schoonheid van plekken die we normaal gesproken overslaan. Vooral voor bewoners van de stad ging er een wereld open. Tel daar de woningcrisis in de meeste steden bij op: tonnen neertellen voor een paar vierkante meter, waarom zou je dat eigenlijk nog doen? Denk je er over om de stadsdrukte definitief de rug toe te keren? Droom je van een zorgeloos, zelfvoorzienend leven op het platteland? Bezint eer ge begint!

Want het lijkt misschien wel mooi, verhuizen naar het platteland; naar een ruim huis waar het heerlijk thuiswerken is, met een eigen tuin met vrij zicht op dat natuurgebied, op een plek waar mienskip of naoberschap hoog in het vaandel staat. Maar, is het dat ook? Om dat te onderzoeken raden we je het kloeke Ons soort mensen van de onvolprezen Duitse schrijfster Juli Zeh aan.

Maak kennis met Linda en andere voormalige stadsbewoners die pas in het Oost-Duitse dorp Unterleuten zijn komen wonen en zich in het paradijs wanen in dit landelijk gelegen dorp zonder voorzieningen. Hun dromen worden echter al snel ruw verstoord als blijkt dat een investeringsmaatschappij van plan is om pal naast het dorp een groot windmolenpark neer te zetten. Niet alleen zal de omgeving door de komst van de windmolens totaal veranderen, bovenal worden de verhoudingen in het dorp door de plannen op scherp gezet. Langzaam wordt duidelijk dat er in dit ogenschijnlijk idyllische dorp altijd al onderhuids van alles speelde. Jarenlange vetes, heimelijke liefdes, machtsmisbruik en een ongeluk onder verdachte omstandigheden, het komt allemaal aan de oppervlakte en het loopt gierend uit de hand. Het dorp is ook te bezoeken via een eigen website: www.unterleuten.de

Wie daarna met een flinke portie realiteitszin de stap alsnog aandurft, schrijven we De stad uit van Petra Possel voor. Zij ging je voor en laat zien hoe zij dealt met alle dingen die ze tegenkomt na haar verhuizing naar het platteland en er toch haar hart verliest.

Voor wie door Zeh er toch maar vanaf ziet, is er altijd het gedicht ‘De Dapperstraat’ van J.C. Bloem. Een fragment uit het gedicht:

Natuur is voor tevredenen of legen.
En dan: wat is natuur nog in dit land?
Een stukje bos, ter grootte van een krant.
Een heuvel met wat villaatjes ertegen.

Geef mij de grauwe, stedelijke wegen,
De in kaden vastgeklonken waterkant,
De wolken, nooit zo schoon dan als ze, omrand
Door zolderramen, langs de lucht bewegen.

[...]

Juli Zeh
Ons soort mensen
Ambo / Anthos, 2016

Petra Possel
De stad uit
Podium, 2019


Leesadvies Zoo City van Lauren Beukes

Te zware last op je schouders? Zoo City relativeert

Aap op je schouder

zoo-city-beukesSchouders zijn er in soorten en maten, net als de meeste andere lichaamsdelen. Sommige schouders zijn uitermate fijn om op uit te huilen, of om op te staan om bij die ene lekkere appel te kunnen. Wie durft, zet zelf zijn schouders ergens onder, al komt het ook regelmatig voor dat we onze schouders ergens over ophalen. En soms, ja vaker dan ons lief is, is de last die we op onze schouders voelen drukken zo zwaar dat we er letterlijk onder gebukt gaan.

Heb je veel mee te sjouwen? Draag je de zorg voor een ziek familielid? Is je bedrijf bijna failliet? Voel je de last van een overvolle to-do lijst? Kortom: bezwijk je bijna onder de last op je schouders? Is de aap op je schouders zo groot is dat je er niet meer omheen kunt? Lees dan ter relativering Zoo City van Lauren Beukes.

De Zuid-Afrikaanse Beukes laat je voelen hoe het is als je daadwerkelijk een last meetorst, in de vorm van een dier dat zich aan je vastklampt. Zoo City is science fiction in de beste zin van het woord, scherpzinnig en maatschappelijk. Het speelt zich af in het hedendaagse Johannesburg. Daar sjouwt iedereen die iemand vermoord heeft als ‘merkteken’ een dier met zich mee. De scheidslijnen lopen in dit boek niet langs kleur of ras of klasse, maar tussen degenen die ‘animalled’ zijn en zij die dat niet zijn. Het centrum van Johannesburg is het terrein van degenen die een last te dragen hebben. Maar naast het dier dat zij met zich meedragen, krijgen de misdadigers ook een speciale gave die ze ten goede kunnen aanwenden.

Hoofdpersoon Zinzi heeft een luiaard op haar schouders en kan het huis niet verlaten zonder hem mee te nemen. Met hem heeft ze ook het vermogen om verloren spullen terug te vinden. Voortdurend zijn er mensen die van die gave gebruik willen maken voor onbenulligheden of om verloren gewaande waardevolle spullen te traceren. Totdat Zinzi de opdracht krijgt om een tienertweeling in nood op te sporen. Haar zoektochten brengen haar aan de rafelranden van deze harde stad, waar het onveilig is en geen mens te vertrouwen lijkt. Zo schetst Beukes op geheel eigen wijze een beeld van het underdogleven in de grote stad en een subtiel apartheidsverhaal.

Als de aap op je eigen schouders te zwaar wordt, leer dan van Zinzi. Zij omarmt tenslotte haar luiaard en leert ermee leven, ondanks de afschuw en irritatie die hij opwekt. Het is een last ja, maar ook het zichtbare symbool van het verleden dat onlosmakelijk met haar verbonden is en daarmee een onderdeel van haarzelf. Er is geen ontkomen aan.

*Dit recept verscheen eerder in de bundel Een zachte machine. Een literaire reis door het lichaam van Arko Oderwald.


Last van ver-van-m’n-bed-gevoelens?

Literaire zelfzorg
Last van ver-van-m’n-bed-gevoelens? Lees Misschien Esther van Katja Petrowskaja

In februari 2022 begon Rusland haar oorlogsoffensief in Oekraïne. Een oneindige reeks oorlogsberichten, gruwelijkheden en politiek-geografische analyses volgde. Ben je net als vele anderen nu, ruim een jaar later, wat murw gebeuk? Voel je hoe het schouderophalen en wegkijken de overhand krijgt? Hoe jouw aanvankelijke paniek, ontzetting, verontwaardiging en alles-willen-weten plaatsgemaakt hebben voor ongemakkelijke desinteresse? Misschien Esther van Katja Petrowskaja uit 2015 brengt je weer in contact met je meer ontvankelijke zelf én voert je mee naar het Kiev van vóór deze oorlog.

Katja Petrowskaja werd in 1970 geboren in Kiev, in een stad die ‘de twee ergste rampen van de twintigste eeuw’ – het stalinisme en het nazisme – overleefde. Ze groeide op in een naoorlogse Sovjetflat, samen met haar inwonende baboesjka’s, in een familie die van leemtes en stiltes aan elkaar hing. Want wanneer en waarom trok wie uit Petrowskaja’s familie van Polen naar Kiev? Wie van haar verwanten leefden er eerder in Wenen en Odessa? Waarom werd over sommige familieleden nooit meer gesproken, en was zelfs niet duidelijk hoe haar betovergrootmoeder van vaderskant eigenlijk heette – misschien Esther, misschien ook anders?  Petrowskaja gaat in dit geestige, taalspelige én ontroerende boek op zoek naar haar wortels, die door oorlog, de Holocaust en vluchtgeschiedenissen wijd vertakt maar soms ook wreed doorgehakt zijn.

Ze gaat op onderzoek uit in verschillende landen, waaronder ook in Kiev zelf. Hier werd de Joodse bevolking in 1941 door de nazi’s gedecimeerd met een massaslachting bij het ravijn van Babi Jar, wat vervolgens vanaf 1943 door Stalin onder het tapijt werd geveegd omdat niet het leed van Joden, maar de heldhaftige strijd van Russen in het Rode Leger voor de ‘bevrijding’ van Kiev centraal moest staan.

Lees dit boek en Kiev krijgt weer werkelijkheidswaarde. Het leed dat oorlog veroorzaakt – generaties lang – krijgt weer een gezicht. Pittige kost, maar de lichte toon waarmee deze schrijfster haar zware thema benadert, maakt dat je de luikjes voor je ogen wel weer wilt openen.

 

Meer literaire zelfhulp vind je hier: Zelfzorghoek – Culturele Apotheek


Leer loslaten met Jan van Mersbergen

Literaire zelfhulp voor wie wil leren loslaten

Zingen de zorgen en verplichtingen van het leven van alledag almaar rond en rond in je kop? Sta je stijf van de stress? Heb je moeite met loslaten? Kortom: zit je om de een of andere reden strak in je vel of vast in je hoofd? Lees dan Naar de overkant van de nacht van de Nederlandse schrijver Jan van Mersbergen! Het ultieme medicijn dat je inspireert om je eens volledig te laten gaan (en toont wat je dat kan opleveren).

Deze novelle – je hebt ’m in een paar uur uit – sleept je zonder pardon mee in een met alcohol overgoten carnavalsnacht. Ontmoet Ralf. Ralf is al vijf jaar geen nacht van huis geweest. Al vijf jaar zorgt hij plichtsgetrouw voor zijn vier stiefkinderen, kroost van zijn vriendin Sara. Ook voor haar doofblinde tweelingdochters, die louter op de tast leven en verder in alles afhankelijk zijn. En voor Sara zelf, die het allemaal te veel is. Hij is haar sterke schouder, en staat altijd voor iedereen klaar met appelsap en aandacht.

Nu is hij voor het eerst in jaren weg, samen met zijn oom Lau carnaval vieren in Venlo. Zijn oom verliest hij echter al snel uit het oog in al het feestgedrang. In zijn eentje trekt hij langs de cafes van Venlo. Met het uur dronkener.  Op een bordje om zijn nek houdt hij zijn scores van biertjes bij. Proost! Maar de dronkenschap, en zijn ontmoetingen met andere carnavalsvierders, brengen ook helderheid en inzicht. Waar hij in het leven staat. Welke dingen te veel zijn. Welke pijn doen. Wat hem raakt. En wat hij nodig heeft.

Het is een louterende nacht voor Ralf. Maar ook een louterende leeservaring voor iedereen die met hem meereist naar de overkant van de nacht. Lees dit boek, en laat los.

Naar de overkant van de nacht
Jan van Mersbergen
Cossee, 2011

 


Struikel je wel eens over je tong? Lees Dertien!

Een haperende tong

Dertien MitchellDe tong. Een van de meest sensuele organen die de mens rijk is. Zo gevoelig is bijkans geen enkel ander lichaamsdeel. Beter nog dan de vingertoppen tast de tong onbekende oppervlakten af, op zoek naar contour, textuur en warmtegraad. Om over zijn rol als smaakzintuig nog maar te zwijgen. Toch kan de tong ook een vijand worden. Als je tong niet doet wat jij wil en je over je woorden laat struikelen, dan is al dat heerlijke voelen en proeven opeens van ondergeschikt belang. Dan sta je machteloos te stamelen en te stotteren, afgesneden van de taal. Overkomt het jou regelmatig dat je met je mond vol tanden staat, en je tong angstig tegen je gehemelte geplakt zit? Lees dan Dertien van David Mitchell.

De 13-jarige Jason heeft een spraakgebrek. Maar meer dan dat: last van opgroeien. Van niet weten hoe zich gedragen tegen het meisje dat hij leuk vindt. Van irritante klasgenoten. Van angst om uitgelachen te worden omdat hij graag gedichten schrijft. Van ouders die met elkaar in de clinch liggen en een zus die hem niet ziet staan. Daar valt een beetje stamelen eigenlijk bij in het niet. Hoewel: “Hangman is verdomd genadeloos deze maand januari”. Het is Hangman, zoals Jason zijn weigerende tong noemt, die besluit welke woorden er niet lekker uitkomen. Jason is een meester in het ontwijken van die woorden. “De enige manier om Hangman te slim af te zijn, is om één zin vooruit te denken, en als je een stamelwoord aan ziet komen, je zin te veranderen zodat je het niet hoeft te gebruiken.” Blokkeert Hangman sigaretten? Dan neem je gewoon peuken, of Marlboro’s.

Als lezer volg je Jason een jaar lang. Een jaar waarin Hangman steeds opdringeriger wordt, juist nu hij onder vuur ligt van een aantal pestkoppen. Soms als hij met een meisje praat is Jason “zo nerveus dat zelfs Hangman ervandoor was om zich ergens te verstoppen”. Maar in de klas schept Hangman er genoegen in Jason voortdurend voor paal te zetten. In Jasons hoofd woont naast Hangman ook Kruiper, die hem steeds toesist te duiken, zich gedeisd te houden, geen aandacht op zich te vestigen, alles gelaten over zich heen te laten komen. Tot Ongeboren Tweelingbroer zich ermee gaat bemoeien…

Dertien geeft een prachtig inzicht in het gevecht met de tong dat stamelaars en stotteraars kunnen hebben. En laat ook zien hoe ze zich kunnen bevrijden uit de houdgreep van hun eigenste Hangman, zodat de woorden weer vrijelijk kunnen stromen.

 

Dertien - David Mitchell
Vert. Arthur de Smet
Querido, 2006